Άρθρο του Ειδικού Καρδιολόγου Μάνου Ανεσίδη ΜD, MSc
Ως αιφνίδιος καρδιακός θάνατος (ΑΚΘ) ορίζεται ο θάνατος που προαναγγέλλεται από την αιφνίδια απώλεια της συνείδησης μέσα σε 1 ώρα από την έναρξη των συμπτωμάτων. Πιθανώς να μην είναι γνωστή η παρουσία καρδιοπάθειας, ενώ ο χρόνος και ο τρόπος του θανάτου είναι απροσδόκητοι. Πρακτικά οποιαδήποτε παθολογία της καρδιάς μπορεί να οδηγήσει σε ΑΚΘ με μια ποικιλία μηχανισμών που καταλήγουν σε θανατηφόρες αρρυθμίες όπως κοιλιακή μαρμαρυγή (80-90% των εξωνοσοκομειακών αιφνίδιων καρδιακών ανακοπών), κοιλιακή ταχυκαρδία και η ασυστολία.
Οι αιτίες του ΑΚΘ διαφοροποιούνται σημαντικά ανάλογα με την ηλικία. Η πιο συχνή αιτία ΑΚΘ άνω των 35 ετών είναι η στεφανιαία νόσος (έμφραγμα του μυοκαρδίου) ενώ πιο η συχνή αίτια ΑΚΘ κάτω των 35 ετών είναι οι μυοκαρδιοπάθειες και κυρίως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια. Η ουλή από προηγούμενο έμφραγμα ή διάταση από οποιαδήποτε αιτία είναι πιθανό να εμφανίσει επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες.
Οι πρώτοι έξι μήνες μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη περίοδος για καρδιακή ανακοπή σε ασθενείς με αθηροσκληρωτική νόσο. Οι μυοκαρδιοπάθειες, εξ’άλλου, οποιασδήποτε αιτιολογίας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής. Στους νέους ακόμα μπορεί να οφείλεται σε μυοκαρίτιδα, συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών, στένωση της αορτικής βαλβίδας, αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, σύνδρομο Marfan, πρωτοπαθή ηλεκτρικά νοσήματα / διαυλοπάθειες, στένωση ισθμού της αορτής, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τα φάρμακα και τις ναρκωτικές ουσίες.
Κάτω από ορισμένες συνθήκες, ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα μπορεί να διευκολύνουν αρρυθμίες και να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Σε ένα σημαντικό ποσοστό θανόντων που κυμαίνεται από μέχρι και 40% δεν ανευρίσκεται αιτία. Πρόκειται δηλαδή για άτομα χωρίς καρδιοπάθεια που υπέστησαν ΑΚΘ. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις ο γενετικός έλεγχος δείχνει ότι υπάρχει πρωτοπαθής ηλεκτρική νόσος της καρδιάς (διαυλοπάθεια).
Καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση
Κάθε λεπτό που περνά οι πιθανότητες επιβίωσης του θύματος μειώνονται δραματικά. Η ανακοπή της καρδιακής λειτουργίας αποτελεί την πιο επείγουσα κατάσταση της Καρδιολογίας.
Για τον λόγο αυτό, η άμεση καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση είναι σημαντική και περιλαμβάνει :
1) την έγκαιρη αναγνώριση της επείγουσας κατάστασης. Επιβεβαιώνουμε ότι το θύμα δεν έχει αισθήσεις γονατίζοντας δίπλα στο κεφάλι του και κτυπώντας δυνατά τους ώμους του φωνάζοντάς του αν είναι καλά. Αν το θύμα δεν απαντήσει ενω απουσιάζουν οι αναπνευστικές κινήσεις και ο σφυγμός, θεωρούμε ότι είναι αναίσθητο
2) Την κινητοποίηση των επαγγελματιών διασωστών (κλήση 166)
3) Την έγκαιρη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) με έμφαση στις θωρακικές συμπιέσεις και τη λήψη του αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή εάν υπάρχει στο σημείο. Αν δεν υπάρχει απινιδωτής, ο περιστασιακός διασώστης θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε θωρακικές συμπιέσεις
4) Την έγκαιρη απινίδωση(χορήγηση ηλεκτρικού σοκ)
H συνηθέστερη αρρυθμία που παρατηρείται στο 80-90% των εξωνοσοκομειακών αιφνίδιων καρδιακών ανακοπών είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή. Ο θάνατος επέρχεται μέσα σε λεπτά από τη στιγμή που η καρδιά σταματήσει.
Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) ονομάζεται η τεχνική η οποία αποτελείται από θωρακικές συμπιέσεις και τεχνητό αερισμό με σκοπό τη διατήρηση της ροής του αίματος και την οξυγόνωση κατά την καρδιακή ανακοπή. Εφαρμόζουμε την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) εφόσον διαπιστώσουμε ότι ένα θύμα δεν αναπνέει, προκειμένου να διατηρήσουμε τον εγκέφαλό του οξυγονωμένο. Η Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση διδάσκεται σήμερα ευρέως στα περισσότερα από τα Προγράμματα Εκπαίδευσης Πρώτων Βοηθειών. Γίνεται πιο αποτελεσματικά αν ο ασθενής τοποθετηθεί σε σκληρή επιφάνεια, κάτι που επιτρέπει την καλύτερη συμπίεση του στέρνου.
Το άτομο που κάνει τις συμπιέσεις θα πρέπει να βρίσκεται αρκετά ψηλότερα απ’ το θύμα, χρησιμοποιώντας το βάρος του ως το μοχλό των πιέσεων. Τοποθετούμε τον καρπό του ενός χεριού πάνω στο στέρνο του ασθενούς(στο κατώτερο τμήμα του) και το άλλο χέρι από πάνω, κλειδώνοντας τα δάκτυλα.
– Πιέζουμε προς τα κάτω το στήθος του θύματος κατά τουλάχιστον 5cm με το βάρος του σώματός μας και έχοντας τους αγκώνες ”κλειδωμένους”.
– Στη συνέχεια αφήνουμε το στήθος του θύματος να εκπτυχθεί πλήρως.
– Η συχνότητα των συμπιέσεων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 100/λεπτό. H διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι την επαναφορά του σφυγμού του θύματος ή την άφιξη έμπειρων διασωστών και τη μεταφορά του σε μονάδα θεραπείας.
Η διάνοιξη των αναπνευστικών οδών ακολουθούμενη από αναπνοές μπορεί να βελτιώσει την οξυγόνωση θύματος. Όμως αυτοί οι χειρισμοί μπορεί να είναι δύσκολοι και να απαιτήσουν διακοπή των θωρακικών συμπιέσεων, ειδικά όταν ο περιστασιακός διασώστης είναι μόνος. Προτιμότερο είναι ο ανειδίκευτος διασώστης να παρέχει ΚΑΡΠΑ μόνο με θωρακικές συμπιέσεις χωρίς αερισμό, ενώ αν παρευρίσκεται διασώστης που γνωρίζει, να ανοίγει την αναπνευστική οδό του θύματος και να δίνει και αναπνοές, εκτός των θωρακικών συμπιέσεων.
Ο χρόνος που απαιτείται για την πρόκληση μη αναστρέψιμων εγκεφαλικών βλαβών από τη στιγμή της καρδιακής ανακοπής είναι περίπου 4 λεπτά. Η άμεση θεραπεία είναι καθοριστική για την επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή. Η ενδονοσοκομειακή επιβίωση μετά από καρδιακή ανακοπή σε ασθενείς με έμφραγμα μυοκαρδίου βελτιώθηκε με την ανάπτυξη απινιδωτών και με την παρακολούθηση με monitors. Αργότερα φάνηκε ότι η καρδιακή ανακοπή θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί και εκτός νοσοκομείου με την στελέχωση ομάδων διάσωσης εκπαιδευμένων στην απινίδωση και την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση.
Τι είναι ο Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής;
Ο Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής είναι μια φορητή συσκευή προηγμένης τεχνολογίας που χρησιμοποιεί φωνητικές εντολές με στόχο την απινίδωση του θύματος καρδιακής ανακοπής από ανειδίκευτους διασώστες. Η μόνη απαραίτητη ενέργεια που απαιτείται είναι να πατήσουμε το κουμπί “ON”. Μόλις ανοίξει δίνει οδηγίες με ηχογραφημένα μηνύματα, καθοδηγώντας την υπόλοιπη διαδικασία.
Η ανακοπή της καρδιακής λειτουργίας αποτελεί το απόλυτο ιατρικό επείγον με το οποίο μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος ο οποιοσδήποτε. Θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες και δράσεις ωστε να γίνει προμήθεια, τοποθέτηση και συντήρηση των συσκευών αυτών σε πολυσύχναστους δημόσιους χώρους, όπως αεροδρόμια, δημόσιες υπηρεσίες, σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς, γήπεδα, ξενοδοχεία, συνεδριακούς χώρους κτλ. Με μια τέτοια παρέμβαση και σε συνδυασμό με την περαιτέρω διεύρυνση των προγραμμάτων εκπαίδευσης εθελοντών στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, σημαντικός αριθμός θυμάτων κάθε χρόνο αναμένεται να διασωθεί ενώ και ο βαθμός αναπηρίας λόγω εγκεφαλικών βλαβών στα θύματα αναμένεται να βελτιωθεί.
Ο Ειδικός Καρδιολόγος Ανεσίδης Μάνος ΜD,MSc, είναι Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολης ΑΠΘ με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ιατρική Ερευνητική Μεθοδολογία, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Το ιατρείο του βρίσκεται στη Βετσοπούλου 68 στην Αλεξάνδρεια (κλικ ΕΔΩ για οδηγίες)
Τηλέφωνο: 2333400273 και κινητό: 6909940830
Αφήστε μια απάντηση