Προαθλητικός καρδιολογικός έλεγχος

Του Ειδικού Καρδιολόγου Μάνου Ανεσίδη ΜD, MSc

Συχνά γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών αιφνιδίου θανάτου σε χώρους άθλησης. Τα περιστατικά αφορούν είτε σε επαγγελματικό είτε σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Η ευαισθητοποίηση του κοινού εντείνεται μετά απο τη δημοσιοποίηση τέτοιων δυσάρεστων γεγονότων τα τελευταία χρόνια.

Μια σειρά καρδιακών παθήσεων έχουν ενοχοποιηθεί ως πιθανά αίτια αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στη διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας ή αμέσως μετά. Πρόκειται για νοσήματα του μυοκαρδίου, των στεφανιαίων, των βαλβίδων, του ερεθισματαγωγού συστήματος και της αορτής . Σ’ ένα μικρό αλλά αξιόλογο ποσοστό περιπτώσεων δεν αποκαλύπτεται καμιά ανωμαλία. Ως συνηθέστερο αίτιο ανευρίσκεται η υπερτοφική μυοκαρδιοπάθεια. Ακολουθούν οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων, το σύνδρομο Marfan (ιδιαίτερη προσοχή στους  υψηλόσωμους αθλητές), η αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας και η μυοκαρδίτιδα. Άλλα αίτια είναι η στένωση της αορτικής βαλβίδας, το σύνδρομο WPW, η πρόπτωση της μιτροειδούς, το σύνδρομο μακρού Q-T και η στεφανιαία νόσος. Πλήξη στο θώρακα μπορεί να προκαλέσει καρδιακό τραύμα, συνήθως ρήξη καρδιακού ή αορτικού τοιχώματος, περικαρδίου ή και στεφανιαίας αρτηρίας). Στις μεγαλύτερες ηλικίες, η σημαντικότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου στους αθλητές είναι η στεφανιαία νόσος.

Τα παιδιά και οι νεαροί ενήλικες πρέπει να υποβάλλονται από το γιατρό τους σε πλήρη κλινική εξέταση, που πρέπει να περιλαμβάνει τη μέτρηση του ύψους, του σωματικού βάρους, του δείκτη μάζας σώματος, της αρτηριακής πίεσης (η αρτηριακή πίεση πρέπει αρχικά να μετριέται και στα δύο χέρια) και της καρδιακής συχνότητας. Πρέπει να γίνεται έλεγχος για καρδιακά φυσήματα, φυσήματα στην αορτή, στις καρωτίδες, στις μηριαίες αρτηρίες, στην κοιλιά και στις νεφρικές χώρες και τέλος ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών σε ηρεμία.

Εάν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα, τότε ο έλεγχος περιλαμβάνει υπερηχοκαρδιογράφημα (triplex καρδιάς), 24ωρη ηλεκτροκαρδιογραφική παρακολούθηση(HOLTER ρυθμού), αλλά και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Πρέπει να γίνεται λεπτομερής λήψη του οικογενειακού ιστορικού. Από το ατομικό ιστορικό αναζητούμε συγκοπτικά επεισόδια, αρρυθμίες ή αίσθημα πόνου και δυσφορίας κατά ή μετά την άσκηση. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην ύπαρξη επεισοδίου αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε νεαρή ηλικία (κάτω των 50 ετών) σε κάποιο άτομο της οικογένειας, που ενδεχομένως να υποδηλώνει την ύπαρξη κληρονομικού καρδιακού νοσήματος στην οικογένεια αυτή, καθώς και η ύπαρξη ιστορικού πρώιμης στεφανιαίας νόσου.

Σε μεγαλύτερες ηλικίες λόγω πλέον της συσσώρευσης των παραγόντων κινδύνου για το καρδιαγγειακό σύστημα, αλλά και των άλλων νοσημάτων φθοράς, καλό είναι ο έλεγχος να γίνεται συχνότερα, καθώς προβλήματα όπως η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης συνήθως παραμένουν σιωπηλά μέχρι να εκδηλωθούν οι επιπλοκές τους. Εδώ η συμβολή του καρδιολόγου είναι ουσιαστική στην έγκαιρη πρόληψη και αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων.Ενδείκνυται μια ολοκληρωμένη καρδιολογική εκτίμηση που θα περιλαμβάνει την εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου.

Ο προαθλητικός καρδιολογικός έλεγχος έχει προσλάβει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, κυρίως εξ αιτίας της μεγάλης δημοσιότητας περιστατικών αιφνίδιου θανάτου στην άθληση.Απο την άλλη, το υπερηχοτομογράφημα καρδιάς χωρίς κλινικές ενδείξεις μπορεί να οδηγήσει σε ένα μεγάλο αριθμό ψευδώς παθολογικών ευρηματων και διαγνώσεων,όπως η «πρόπτωση μιτροειδούς» και η «ήπια ανεπάρκεια μιτροειδούς” με αποτέλεσμα αθλητές-συχνά πολλά υποσχόμενοι- να σταματούν να αθλούνται ή ταλαιπωρούνται με πολλαπλές επανεξετάσεις.Οι ψυχοκοινωνικές προεκτάσεις στους ίδιους και τις οικογένειές τους είναι δεδομένες. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καταστούν σαφείς σε κάθε αθλητή οι στόχοι του καρδιολογικού ελέγχου. Σε καμμία περίπτωση βέβαια ο καρδιολογικός έλεγχος δεν αποσκοπεί στον αποκλεισμό των αθλουμένων από την άσκηση.Στόχος είναι η παροχή συμβουλών για τους χαρακτήρες της άσκησης, ώστε να είναι κατάλληλη, ωφέλιμη και ακίνδυνη καθώς και η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση υποκείμενης καρδιαγγειακής νόσου.Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος στο χώρο του αθλητισμού είναι σχετικά σπάνιο, αλλά τραγικό  γεγονός υπό την έννοια ότι αφορά σε νεότερα και φαινομενικά ”υγιή” άτομα.

Προληπτικές στρατηγικές, όπως η μεγάλης κλίμακας προαθλητικοί έλεγχοι σε αθλητές ανταγωνιστικών αθλημάτων και η αύξηση της διαθεσιμότητας των αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών, είναι προκλήσεις που απαιτούν σημαντικές υποδομές και τεχνογνωσία και αποτελούν ουσιαστικούς στόχους.

Ο Ειδικός Καρδιολόγος Ανεσίδης Μάνος ΜD,MSc, είναι Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολης ΑΠΘ με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ιατρική Ερευνητική Μεθοδολογία, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ

Το νέο του ιατρείο βρίσκεται στη Βετσοπούλου 68 στην Αλεξάνδρεια

Τηλέφωνο: 2333400273 και κινητό: 6909940830