Γράφει ο Γιάννης Μοσχόπουλος
Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 1912
Από την Κοζάνη ο Ελληνικός Στρατός προχωρούσε προς τη Βέροια. Μετά τις συμπλοκέςστον Τριπόταμο, Ξερολείβαδο και Βρωμοπήγαδο Βεροίας (14/15-10-1912) το σύνολο σχεδόν των τουρκικών στρατευμάτων, που υποχωρούσαν, διακινήθηκε μέσα από τον κάμπο του Αλιάκμονα. Τις μέρες εκείνες οι δρόμοι Βέροιας – Γιδά – Γιαλαντζίκ (Ν.Χαλκηδόνα) και Κατερίνης – Νησέλι – Γιδά – Γιαλαντζίκ ήταν γεμάτοι από Τούρκους, που οπισθοχωρούσαν πίσω από τον Λουδία.
«[…] κατά πληροφορίας των χωρικών Μικρογούζι, ο υποχωρών πρό τινων ημερών εκ Βερροίας Τουρκικός Στρατός προς διεύθυνσιν Καρά Ασμάκι (Λουδίας) κατείχετο υπό πανικού πετών καθ’ οδόν όπλα και φυσίγγια άτινα περιήλθον εις χείρας χωρικών.[…]»
Ήταν σκληρό το θέαμα των χιλιάδων ρακένδυτων Οθωμανών φαντάρων και των αλαφιασμένων μουσουλμάνων προσφύγων από Κοζάνη και Βέροια, που, έχοντας αφήσει τα πάντα στο έλεος των νικητών, υποχωρούσαν άοπλοι, θεονήστικοι και ξυπόλητοι προς τη Θεσσαλονίκη, μέσα στη λάσπη και υπό ραγδαία βροχή. Παράλληλα τα καραβάνια των τουρκικών οικογενειών που εκκένωναν την Κατερίνη και τα χωριά της Πιερίας, ακολουθούσαν τον υποχωρούντα τουρκικό στρατό και μέσω του δρόμου Λιμπάνοβο-Γιδά-Πλατύ.
Οι μπέηδες τσιφλικάδες της περιοχής, βλέποντας τον τουρκικό στρατό να υποχωρεί, άρχισαν κι αυτοί να εγκαταλείπουν τα κονάκια τους και να ακολουθούν τις φάλαγγες του στρατού.
Οι Ελληνες των χωριών, που βρίσκονταν πάνω σ’ αυτούς τους δρόμους, έζησαν τότε μια τελευταία ταλαιπωρία, εξ αιτίας των ηττημένων και πεινασμένων Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι επιδίδονταν σε αρπαγές και βιαιοπραγίες. Τότε εγκαταλείφτηκαν πολλά απ’ αυτά τα χωριά και οι φοβισμένοι κάτοικοί τους έτρεξαν να κρυφτούν στον Βάλτο ή σε άλλες απομακρυσμένες τοποθεσίες. Στον Βάλτο είχαν κρυφτεί και οι κάτοικοι του Γιδά, έχοντας είχαν πάρει μαζί και όλα τους τα ζώα. Οι λίγοι που έμειναν στο χωριό, δέχτηκαν βίαιες επισκέψεις πεινασμένων Τούρκων στρατιωτών, που ζητούσαν ψωμί και τρόφιμα. Όταν μάλιστα έβρισκαν φούρνο αναμμένο, έβγαζαν με τις λόγχες τα ψωμιά από μέσα και τα έτρωγαν σχεδόν άψητα.
Ένα Τάγμα Ευζώνων, το 8ο, είχε αποσπασθεί στην VII Μεραρχία, αλλά τη νύχτα της 15ης-16η προωθημένο τμήμα του βρισκόταν περίπου στο χωριό Μέση, όπου πέρασε τον Αλιάκμονα μαζί με Προσκόπους του Βασ. Σταυρόπουλου και του Παν. Παπατζανετέα. Τη νύχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου 1912 ανατίναξαν σε τρία σημεία τη γραμμή, εμποδίζοντας έτσι τη μετακίνηση οθωμανικών στρατιωτικών τμημάτων. Προφανώς έκοψαν και την παράλληλη τηλεγραφική γραμμή.
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό καθώς και αναφορές στο Ρουμλούκι του 1912 κάνει ο κ. Γιάννης Μοσχόπουλος σε νέα σειρά κειμένων με τον τίτλο Χρονολόγιο του Ρουμλουκιού.
Αφήστε μια απάντηση