Συνέχεια από το πρώτο μέρος (κλικ ΕΔΩ)
Γράφει ο δάσκαλος
Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
Αλλά οι Έλληνες είτε ήταν κλέφτες είτε αρματολοί αναγνώριζαν και εκτιμούσαν την παλικαριά και την «μπέσα» των Αλβανών είτε αυτοί ήταν Μουσουλμάνοι , είτε αυτοί ήταν Χριστιανοί. Οι Κολοκοτρωναίοι που ήταν η πιο σημαντική οικογένεια κλεφτών της Πελοποννήσου διατηρούσαν άριστες σχέσεις και με τους Μουσουλμάνους Αλβανούς και με τους Χριστιανούς Αρβανίτες.
Όπως προείπαμε στο «μακελειό της Αρβανιτιάς» το 1779 πρωταγωνίστησε ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης αλλά αυτό δεν είχε σχέση με κάποια φυλετική εχθρότητα που έτρεφαν οι Έλληνες εναντίον των Αλβανών αλλά με το γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι ήταν ληστές και πλιατσικολόγοι.
Στο χωριό Λάλα της Ηλείας ζούσαν Μουσουλμάνοι Αλβανοί που φυσικά δεν θίχτηκαν από την επιχείρηση του Τσεζάερλη και που ο σημαντικότερος όλων ήταν ο Αλή Φαρμάκης.
Διηγείται στα απομνημονεύματά του ο Στρατηγός Κολοκοτρώνης:
«Ο πάππος του Αλή Φαρμάκη και ο πάππος ο ιδικός μου Γιάννης Κολοκοτρώνης ήσαν φίλοι και αδελφοποιτοί. Εσκοτώθηκε ο παππούλης μου, απέθανε και ο παππούλης του Αλή Φαρμάκη, και έμεινε η φιλία, η ίδια εις τον πατέρα μου και εις τον πατέρα του Αλή Φαρμάκη. Ως φίλοι πατρικοί ελάβομεν ημείς ανταπόκρισιν, δεν τον είχα ιδεί προσωπικώς . Επιστηριζόμενος λοιπόν εις την φιλίαν με έγραψε ένα γράμμα , μου έλεγε φίλε πατρικέ , ο Βελή Πασάς ετοιμάζεται να με βαρέση και αν είσαι φίλος να έλθης να με βοηθήσεις ……………τότε με έγραψε ότι τα στρατεύματα εκίνησαν και αν είσαι φίλος τώρα φαίνεσαι. Λαμβάνωντας το δεύτερο του γράμμα ετοιμάσθηκα με 100 …. Επήρα μόνον 16 και εγώ 17».
Ο Κολοκοτρώνης πολέμησε με τον Αλή Φαρμάκη εναντίον του Βελή Πασά ( που ήταν βέβαια Αλβανός) για 65 μέρες περίπου και όταν ο Βελή Πασάς πρότεινε στον Αλή Φαρμάκη να του «χαρίσει όλα τα πταίσματα» αν παραδώσει τον Κολοκοτρώνη , τότε όλοι οι Αλβανοί είπαν με ένα στόμα «Χάσια , όλοι να χαθούμε μα αυτό δεν ειμπορούμε να το κάμωμε»
Μετά από όλα αυτά και αφού με έναν περιπετειώδη ο Κολοκοτρώνης ξαναγύρισε στη Ζάκυνθο όπου ήλθε και ο Αλή Φαρμάκης και εκεί κατάστρωσαν το σχέδιό τους για ίδρυση Ελληνοαλβανικού κράτους.
«Ερχόμενος εις την Ζάκυνθον , απεφασίσαμεν να υπάγωμε εις το Παρίσι διά να εύρωμε τον Βοναπάρτε και επήγαμε εις τους Κορφούς , και ο τότε γενικός διοικητής Δονζελότ μας εμπόδισε λέγοντάς μας ότι μείνετε εδώ και εγώ γράφω και θέλετε έχει απόκρισιν , μόνον ημείς να κάμωμε το σχέδιο έως ότου να έλθη η απόκρισις του Αυτοκράτορος.Το σχέδιον που εκάμαμε με τον Δονζελότ ήτον το ακόλουθον. Να μας δώση 500 κανονιέρους με φουστανέλαις ενδεδυμενους, 5.000 Έλληνες όπου ευρίσκονται εις την Γαλλικήν δούλευσι. και μας έωσε γράσια διά να στρατολογήσουμε εις την Τζαμουριά και εκάμαμε 3.000 μισθωτούς Τζάμιδες και ήλθαμε εις την Πάργα και τους εμβαρκάραμε διά την Αγία Μαύρα . Η σύναξις έμελλε να γένη εις την αγία Μαύρα και ζάκυνθον………τον καιρόν αυτόν εις τα 9 ήλθανε οι Άγγλοι εις την Ζάκυνθο……..να μην έλθουν πλέον στρατεύματα διατί το σχέδιο εχάλασε με την παρρησίαν των Άγγλων. Το σχέδιον ήτον ότι όλα τα κάστρα της Μεσσηνίας, της Πάτρας, της Μονεμβασίας, άμα εβγούμε να κηρυχθούν υπέρ ημών. Και ήλθαν όλοι οι Τούρκοι και Ρωμαίοι οι σημαντικοί και εμίλησαν εις την Ζάκυνθο, να κάμωμε μια κυβέρνησι, συνθεμένη από 12 Τούρκους και 12 Έλληνας να κυβερνούν τον λαόν. Οι Τούρκοι επίσης να καταδικάζωνται καθώς οι Έλληνες. Τους νόμους τους είχαμε εγγράφους εις τους Κορφούς από τον Δονζελότ… το σχέδιό μας ήτον, άμα επατούσαμε τον Μωρέα να κάμωμε αναφοράς εις τον Σουλτάνον και να του λέγωμεν, ότι ημείς δεν αποστατήσαμες εναντίον σου, πλην ενεντίον του τυράννου του Βελή Πασσά και ο Δονζελότ ηκούετο με τον Σεμπαστιάνι πρέσβυν εις την Κωνσταντινούπολιν, ώστε να εμποδίσουν τον Σουλτάνον δια κάθε κίνημα. Ο μυστικός μου σκοπός, αφού εμβαίναμε και επιάναμε όλα τα φρούρια, τότε το εκάμναμε εθνικώτερο και αχαλούσαμε τους Τούρκους, αι περιστάσεις ήθελον μας οδηγήσει τι έμελλα να κάμω. Εις το σχέδιόν μας ήτον, ότι αν μας κάμη χρεία να εβγάνωμε έως 15.000 Επτανησίους. Δια τρεις ημέρας και νύκτας εγώ, ο Αλή Φαρμάκης και ο Δονζελότ με ένα γραμματικό εκάμαμε το σχέδιο αυτό, και προετοιμάσαμεν όλα όσα έμελλαν να γίνουν».
Έλληνες λοιπόν και Τούρκοι (Μουσουλμάνοι Αλβανοί) σχεδιάζουν να ιδρύσουν ένα νέο κράτος με δύο θρησκείες , 12 Υπουργούς Έλληνες και 12 Μουσουλμάνους Αλβανούς , με νόμους (ίσως κάτι σαν Σύνταγμα) και αρχικά με την επικυριαρχία του Σουλτάνου και με την προστασία της Γαλλίας. Αν το σχέδιο αυτό εφαρμόζονταν σίγουρα η ιστορία σήμερα θα ήταν διαφορετική.
Σίγουρα όμως από τα παραπάνω γίνεται ολοφάνερο πως οι δύο λαοί προσπαθούν να αξιοποιήσουν τα κοινά τους χαρακτηριστικά και να απομακρύνουν τον Ασιάτη δυνάστη τον οποίο απεχθάνονται και οι Έλληνες και οι Τουρκαλβανοί.
Βέβαια από το 1809 έως το 1821 έτος της ελληνικής παλιγγενεσίας οι δύο εθνότητες συνέχιζαν να ζουν υπό το καθεστώς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με διαφορετικούς στόχους . Οι Έλληνες προετοιμάζουν μέσω της φιλικής Εταιρείας την επανάσταση ενώ οι Αλβανοί (Μουσουλμάνοι) συνεχίζουν να στελεχώνουν τα στρατιωτικά σώματα των Τούρκων και να αποτελούν τα πιο αξιόμαχά τους στοιχεία.
Έτσι οι Έλληνες υπό τον Κολοκοτρώνη θα βρεθούν αντίπαλοι με τους Τουρκαλβανούς κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς . Η στρατιωτική ιδιοφυία του «Γέρου του Μοριά» τον οδηγεί να καταλάβει αυτό που οι αρειμάνιοι και σκληροί πολεμιστές δεν μπορούν να καταλάβουν. Ο Κολοκοτρώνης επιδιώκει να συνάψει ειδική συμφωνία με τους Τουρκαλβανούς έτσι ώστε να εξασθενίσει η άμυνα της πόλης και να καταληφθεί ευκολότερα από τη μια , και από την άλλη να απομακρύνει από το Μοριά το πιο αξιόμαχο σώμα των Τούρκων. Το κατορθώνει τελικά ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του.
«Εν ταυτώ άρχισαν οι Αρβανίταις να πραγματεύονται. Ήτον έναας γραμματικόςβμε τους Αρβανίταις , γραμματικός του Βελήμπεη και Αλμάσμπεη. Αυτός έκαμνε τον μεσίτη με τους Αρβανίταις να τους βγάλωμεν. …………έβαλα τελάλι να μη σκοτώσουμε τους Αρβανίταις , εβγήκαν ως 2.000 ………πηγαινάμενος εκεί δοκίμασαν οι Έλληνες να κτυπήσουν τους Αρβανίταις , εγώ τους είπα «εάν θέλετε να βαρέσετε τους Αρβανίταις σκοτώσετε εμένα πρώτα , ει μη και είμαι ζωντανός , όποιος πρωτορίξει εκείνονε πρωτοσκοτώνω πρώτα. Κ’ εμβήκα μπροστά με τους σωματοφύλακάς μου και εμίλησα των Αρβανιτών και ήρθαν ο Λιμάμπεης και ο Βελήμπεης οι δύο αρχηγοί των Αρβανιτών και τους εζήτησα 2 ενέχυρα και τους έδωσα το πράγμα τους 13 φορτώματα ………………….. Τον Κολιόπουλο τον ωρδίνιασα με 300 ανθρώπους να τους ξεβγάλη. Έτζι τους επήρε εις τα Καλαβρυτα και εις τη Βοστίτσα και ο Κολιόπουλος εγύρισε πίσω»
Δυστυχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της επανάστασης οι Μουσουλμάνοι Αλβανοί υπηρέτησαν με συνέπεια την τουρκική πολιτική . Οι σημαντικότερες στρατιωτικές μονάδες που συμμετείχαν στις εκστρατείες κατά των Ελλήνων επαναστατών , αποτελούνταν από Αλβανούς. Ο Ομέρ Βρυώνης που ανασκολόπισε τον Αθανάσιο Διάκο και αναχαιτίστηκε στο Χάνι της Γραβιάς ήταν Αλβανός και Αλβανοί υπηρετούσαν στο σώμα του. Ο Μουσταή πασάς της Σκόδρας ο οποίος εκστράτευσε κατά το 1823 εναντίον των Ελλήνων είχε στο σώμα του Καθολικούς Αλβανούς τους λεγόμενους Μιρδίτες. Αυτόν αντιμετώπισε σε νυχτερινή επίθεση στο Κεφαλόβρυσο ο Μάρκος Μπότσαρης όπου τη νίκη των Ελλήνων σκίασε ο θάνατος του αρχηγού τους.
Αλβανοί οπλαρχηγοί ηγούνταν του σώματος που κατανίκησε στην Αράχοβα ο Καραϊσκάκης φτιάχνοντας και αυτός στα πρότυπα του Τζεζάερλη φρικιαστικό τρόπαιο από τα κεφάλια των σκοτωμένων.
Όταν ο Ιμπραήμ Πασάς (από την Καβάλα) επιτέθηκε κατά της Πελοποννήσου, πολλοί Αλβανοί υπηρέτησαν υπό τις διαταγές του και στασίασαν βέβαια (με την προτροπή και των Ελλήνων) τον Ιούνη του 1827 όταν τους καθυστέρησε τους μισθούς τους.
Οι Αλβανοί όπως προείπαμε υπηρέτησαν με συνέπεια τους Τούρκους όχι γιατί τους συμπαθούσαν αλλά γιατί ως επαγγελματίες πολεμιστές που ήταν, υπηρετούσαν όποιον τους προσλάμβανε και τους πλήρωνε.
Βέβαια οι Αλβανοί είχαν και έχουν στην κοσμοθεωρία τους τη «μπέσα» την οποία τηρούσαν πάντοτε. Οι Τούρκοι όμως είχαν και έχουν άλλη αντίληψη.
Έτσι σύμφωνα με τον μεγάλο μας ιστορικό Κωνσταντίνο Άμαντο στο βιβλίο του «Οι Βόρειοι Γείτονες της Ελλάδος» (Αθήνα, 1923, σελ. 149). «Ο Μέγας Βεζύρης Ρεσίτ Πασάς εκάλεσεν εις Μοναστήριον της Πελαγονίας τους αρχηγούς των πολεμησάντων κατά της Ελλάδος Αλβανών διά να πληρώσει εις αυτούς μισθούς και έξοδα. Προσήλθαν περίπου 400‐500 φύλαρχοι και άλλοι Αλβανοί πρόκριτοι. Αφού τους υπεδέχθη ο Ρεσίτ καλώς και προσέφερεν εις αυτούς γεύμα, διέταξε κατά τινα παράταξιν του στρατού να τουφεκίσωσι τους θεωμένους Αλβανούς. Τοιαύτη περίπου ήτο πάντοτε η αμοιβή των Αλβανών διά τας υπηρεσίας προς τους Τούρκους».
Οι Έλληνες μετά από δεκαετή περίπου αγώνα κέρδισαν την ανεξαρτησία τους με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 3 Φεβρουαρίου 1830 και το 1832 σταθεροποίησαν τα σύνορά τους στη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού κόλπου.
Λίγο αργότερα μετά τη μνημειώδη αγόρευση του Ιωάννη Κωλέττη στη Βουλή στις 14 Ιανουαρίου 1844 η «Μεγάλη Ιδέα» θα γίνει το όχημα με το οποίο το ελεύθερο ελληνικό κράτος θα επιδιώξει να δημιουργήσει ένα νέο εδαφικά εκτεταμένο κράτος που θα περιλαμβάνει όλους τους υπόδουλους Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το νέο αυτό κράτος παρότι μικρό και φτωχό αποτέλεσε μια ελπίδα για τους υπόλοιπους υπόδουλους λαούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και φυσικά και για τους Αλβανούς (Μουσουλμάνους ,Ορθόδοξους ή Καθολικούς) . Έτσι στις 15 Αυγούστου 1847 , οι μπέηδες του Κουρλοβεσίου , του Δελβίνου , της Αυλώνας , της άνω και κάτω Μαλακάστρας , συνολικά 55 αλβανικών χωριών συντάσσουν ένα υπόμνημα προς τον τότε Βασιλιά Όθωνα και ζητούν την ενσωμάτωση της περιοχής τους στην Ελλάδα. (Μιλτιάδης Σεϊζάνης, Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η επανάσταση του 1878 , εν Μακεδονία Ηπείρω και Θεσσαλία ).Δυστυχώς οι περιστάσεις αλλά και η στάση των μεγάλων δυνάμεων δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση του εγχειρήματος. Έδωσε όμως την ευκαιρία σε πολλούς πολιτικούς , διανοούμενους , στρατιωτικούς και των δύο πλευρών να συζητήσουν την προοπτική της ίδρυσης ενός Ελληνοαλβανικού δυαδικού κράτους στα πρότυπα της Αυστροουγγαρίας. Έτσι τον Ιούλιο του 1877 έγιναν συζητήσεις μεταξύ της ελληνικής Κυβέρνησης και Αλβανών προυχόντων με στόχο τη δημιουργία αυτού του δυαδικού κράτους ,όπου ο Βασιλιάς Γεώργιος θα ανακηρύσσονταν «Βασιλεύς Ελλήνων και Αλβανών» και οι Αλβανικοί πληθυσμοί θα είχαν πλήρη αυτονομία . Οι Αλβανοί προύχοντες υπό την επιρροή του σκληροπυρηνικού Αμπντούλ Φράσερι ζήτησαν τη δημιουργία αυτόνομης αλβανικής ηγεμονίας με τη βοήθεια της Ελλάδας , η οποία θα ήταν φόρου υποτελής στην Ελλάδα και θα περιλάμβανε όλη την Ήπειρο. Φυσικά οι συνομιλίες διακόπηκαν καθώς η Ελλάδα δεν μπορούσε να δεχθεί μια τέτοια πρόταση.
Εκείνα τα χρόνια έκανε την εμφάνισή της στην περιοχή η προσφάτως ενοποιημένη Ιταλία (1861) η οποία επιχειρώντας να επεκτείνει την επιρροή της στα Βαλκάνια αυτοανακηρύχθηκε προστάτης των Αλβανών. Με πολλούς τρόπους και αξιοποιώντας τους Ιταλοαλβανούς (Arbëreshët) πέτυχε σιγά-σιγά, κυρίως στο Βορρά όπου υπήρχαν οι καθολικοί Μιρδίτες να αποκτήσει σημαντικά ερείσματα.
Με τη βοήθεια του Βατικανού προσπάθησε και το κατόρθωσε τελικά να καθιερώσει το λατινικό αλφάβητο για την αλβανική γλώσσα. Το συγκεκριμένο στοιχείο αποτελεί κατά την άποψή μου μια σημαντική ήττα του Ελληνισμού στην περιοχή ,καθώς όλοι οι Αλβανοί διανοούμενοι που συντέλεσαν στην Αλβανική αναγέννηση ήταν Έλληνες ή είχαν ελληνική παιδεία μιας και μορφώθηκαν κυρίως στην Ελλάδα.
Σημαντικοί εκπρόσωποι της αλβανικής αναγέννησης υπήρξαν ο Ναούμ Βικιλχάρτζι από την Κορυτσά ,ο Βιτσέντζο Ντόρσα, ο Κωνσταντίνος Χριστοφορίδης , ο Γιάννης Βρεττός, ο Αμπντούλ Φράσερι, ο Μεχμέτ Αλή Βρυώνη και πολλοί άλλοι κυριώς ελληνομαθείς.
Αφήστε μια απάντηση