ΙΣΤΟΡΙΟΓΝΩΣΙΑ: 1950-52: Δεξιά και αριστερά τορπιλίζουν την προσπάθεια Εθνικής Συμφιλίωσης του Κεντρώου Πλαστήρα (Μέρος Γ’)

Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος

Συνέχεια από το μέρος Α’ και το μέρος Β’ (κλικ ΕΔΩ και ΕΔΩ)

Έτσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσάγονται σε νέα δίκη. Η δεύτερη αυτή δίκη αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952, με βάση τον μεταξικό νόμο 375/1936 περί κατασκοπείας, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών.

Παρά την παγκόσμια κινητοποίηση το στρατοδικείο, αποτελούμενο αυτή τη φορά από τακτικούς στρατοδίκες, καταδίκασε ομόφωνα σε θάνατο την 1η Μαρτίου του 1952 τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του Έλλη Παππά, Νίκο Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Τάκη Λαζαρίδη.

Λίγο αργότερα ο Νίκος Πλουμπίδης με επιστολή του αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την καθοδήγηση του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και υπόσχεται να παρουσιαστεί στις αρχές με τον όρο να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης. Δυστυχώς το ΚΚΕ διαψεύδει τον Πλουμπίδη ο οποίος χαρακτηρίζεται και «χαφιές της Ασφάλειας».

Παράλληλα στις 10 Μαρτίου 1952 ο Πρωθυπουργός Ν. Πλαστήρας υπέστη σοβαρή κρίση ημιπληγίας και μετά από πρότασή του ανατίθενται καθήκοντα «Πρωθυπουργεύοντος» στον Σ. Βενιζέλο. Τις κρίσιμες εκείνες ώρες ο ακατάβλητος πολεμιστής Πλαστήρας προδίδονταν από το ταλαιπωρημένο του σώμα και δεν θα μπορεί να ασκήσει ουσιαστικά τα καθήκοντά του και να πάρει τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες .

Αλλά τα χτυπήματα δεν ήταν μόνο αυτά . Λίγο νωρίτερα στις 18 Φεβρουαρίου 1952 το Π.Γ. του ΚΚΕ μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού του θα δηλώσει: «Με την ευκαιρία αυτή δηλώνουμε ρητά και κατηγορηματικά ύστερα από την πλαστηρική διάψευση: ο Πλαστήρας ο ίδιος επανειλημμένα ζήτησε συνεργασία και ήρθε σε επαφή με εκπροσώπους του ΚΚΕ».

Η Δεξιά βέβαια δεν πήγαινε πίσω. Ο προσκείμενος σ’ αυτήν τύπος έγραφε:

«Αι Αμερικανικαί υπηρεσίαι κατέχουν πλήθος στοιχείων αποδεικνυόντων ότι η αριστερά πτέρυξ της ΕΠΕΚ και τμήμα του κόμματος των Φιλελευθέρων έχουν διαβρωθεί υπό των κομμουνιστικών πρακτόρων».

Στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 04:10 τα χαράματα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι κομμουνιστές, Μπελογιάννης, Νίκος Καλούμενος, Δημήτης Μπάτσης και Ηλίας Αργυριάδης παρόλο που ο Πλαστήρας και ο Υπουργός Δικαιοσύνης Δ. Παπασπύρου με επιστολές τους ουσιαστικά εκλιπαρούσαν τον Βασιλιά Παύλο να δώσει «Χάρη» στους καταδικασθέντες, αυτός δεν συναίνεσε και οι αυτοί εκτελέσθηκαν διά τυφεκισμού υπό το φως των προβολέων δημιουργώντας με αυτό το «τετελεσμένο» , ένα ακόμη ανυπέρβλητο εμπόδιο στην προσπάθεια εθνικής συμφιλίωσης.

Η τελευταία Κυβέρνηση του Πλαστήρα κράτησε περίπου ένα χρόνο (27 Οκτωβρίου 1951-11 Οκτωβρίου 1952). Στον οικονομικό τομέα υπό την καθοδήγηση του Υπουργού Συντονισμού Γ. Καρτάλη ακολούθησε αντιπληθωριστική πολιτική και προσπάθησε να πετύχει την νομισματική εξυγίανση παρόλη τη δυσαρέσκεια που προκαλούσαν τα μέτρα που έπαιρνε στα λαϊκά στρώματα που στήριζαν την ΕΠΕΚ. Το μεγαλύτερο και σημαντικότερο όμως ζήτημα που αντιμετώπισε η Κυβέρνηση ήταν το ζήτημα του κατευνασμού των παθών του εμφυλίου. Τον Απρίλιο του 1952 η Κυβέρνηση ψήφισε το ν. 2058/1952 «περί μέτρων ειρηνεύσεως» με τον οποίο όλες οι θανατικές ποινές που είχαν επιβληθεί μετατράπηκαν σε ισόβια και διευκολύνθηκε η απόλυση φυλακισμένων και εξορίστων . Έτσι από τους 14.000 πολιτικούς κρατουμένους μόνο οι 5.500 έμεναν φυλακισμένοι τον Οκτώβριο του 1952. Επίσης μειώθηκε δραστικά και ο αριθμός των εκτοπισμένων στον Άγιο Ευστράτιο και το Τρίκκερι. Ο «Συναγερμός» αντέδρασε οξύτατα σε αυτές τις πρωτοβουλίες και ο Α. Παπάγος δήλωσε : « Δεν έχομεν βεβαίως κυβέρνησιν κομμουνιστικήν αλλά η πολιτική της εξυπηρετεί τον κομμουνισμόν περισσότερον ίσως από όσον και αυτοί οι κομμουνισταί θα ήλπιζον».

Όλες αυτές οι επιθέσεις συνεπικουρούμενες από τις υποθέσεις Μπελογιάννη και τις δίκες των Αεροπόρων έκαναν την Κυβέρνηση στις αρχές του Σεπτέμβρη του 1952 να αποφασίσει τη διενέργεια εκλογών . Έτσι τον Αύγουστο του 1952 ψηφίζεται στη Βουλή ο νόμος 2228/ 1952 ο οποίος καθιερώνει το πλειοψηφικό ως εκλογικό σύστημα και στις 10 Οκτωβρίου 1952 η τελευταία Κυβέρνηση του Στρατηγού Πλαστήρα παραιτήθηκε προκηρύσσοντας εκλογές για τις 16 Νοεμβρίου 1952 . Ο Πλαστήρας και οι επιτελείς του επεδείκνυαν μεγάλη αισιοδοξία για το αποτέλεσμα καθώς πίστευαν ότι θα κατήγαγαν εντυπωσιακή νίκη. ΟΙ εκτιμήσεις τους όμως ήταν εσφαλμένες γιατί ενώ αφενός υιοθέτησαν το πλειοψηφικό που αποτελούσε τη στρατηγική επιλογή Παπάγου και Αμερικανών , αφετέρου αγνοούσαν παντελώς τρεις παράγοντες που θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στις εκλογές.

– Πρώτον είχε συντελεστεί μια μεταστροφή των λαϊκών και αγροτικών στρωμάτων που στήριζαν την ΕΠΕΚ καθώς αυτοί απογοητευμένοι από την αστάθεια στρέφονταν πλέον σε πιο σταθερές (όπως πίστευαν) λύσεις .

– Δεύτερος εντυπωσιακός παράγοντας ήταν η μεταστροφή του αμερικανικού παράγοντα ο οποίος ενώ αρχικά προώθησε την Κεντρώα λύση, είχε πλέον αλλάξει στάση ευνοώντας απροκάλυπτα μια Κυβέρνηση της Δεξιάς .

– Τρίτος παράγοντας και εξίσου σημαντικός ήταν ότι με πλήρη μυστικότητα και με τη συμβολή των Αμερικανών επήλθε η συμφιλίωση του βασιλικού ζεύγους με το Στρατάρχη Παπάγο και έτσι η Δεξιά εμφανίζονταν ενωμένη και ο Παπάγος απερίσπαστος ρίχτηκε στην προεκλογική εκστρατεία ενάντια στον λαβωμένο « Μαύρο Καβαλλάρη».

Ο Πλαστήρας όπως προείπαμε παρόλη την ασθένειά του διατηρούσε ακμαίο ηθικό και πίστευε ακράδαντα στη νίκη. Από την άλλη στους κόλπους της ΕΔΑ επικρατούσε σύγχυση σχετικά με την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσει το κόμμα στις επερχόμενες εκλογές.

Δύο απόψεις κυριαρχούσαν . Η αυτόνομη κάθοδος στις εκλογές και η σίγουρη ήττα των μετριοπαθών δυνάμεων και η συγκαλυμμένη κάθοδος στελεχών της ΕΔΑ με την ΕΠΕΚ έτσι ώστε να μην διασπαστούν οι ψήφοι των Αριστερών ψηφοφόρων. Αλλά από την εξορία το ΚΚΕ και ο «μοιραίος» αρχηγός του έγειρε την πλάστιγγα. Στις 21 Οκτωβρίου, από το ραδιοσταθμό «Ελεύθερη Ελλάδα» ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ θα δηλώσει:

«Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ Πλαστήρα και Παπάγου. Και οι δυο είναι λακέδες της αμερικανοκρατίας. Ο Πλαστήρας και ο Παπάγος είναι οι δύο όψεις του αμερικανικού νομίσματος. Ο Πλαστήρας είναι πιο επικίνδυνος από τον Παπάγο,

γιατί εμφανίζεται με δημοκρατική μάσκα….Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας, άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος, ούλοι οι σκύλοι μια γενιά».

Έτσι ΕΠΕΚ και ΕΔΑ θα κατέβουν στις εκλογές χωριστά και θα διευκολύνουν την επικράτηση του Παπάγου. Μετά τα πρώτα αποτελέσματα φάνηκε καθαρά πως η νίκη του «Συναγερμού» θα ήταν καταλυτική. Από τις 300 έδρες του Κοινοβουλίου ο «Συναγερμός» θα καταλάβει τις 230.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα των εκλογών της 16^ης Νοεμβρίου 1952 ήταν:

Συναγερμός 783.541 49,2%

Κέντρο (ΕΠΕΚ, Φιλελεύθεροι) 544.834 34,2 %

ΕΔΑ 152.011 9,55 %

Λαϊκό Κόμμα 16. 767 1 % .

Οι συντηρητικές δυνάμεις θα πετύχουν μια σημαντική νίκη . Η φιλελεύθερη , προοδευτική κίνηση του Πλαστήρα θα αποδειχτεί παρένθεση όπως παρένθεση θα αποδειχτεί η προσπάθεια εθνικής συμφιλίωσης και κατευνασμού των διχαστικών παθών που οραματίστηκε και εγκαινίασε ο θρυλικός «Μαύρος Καβαλάρης» .

Η Δεξιά ξαναπαίρνοντας την εξουσία θα τη διατηρήσει μέχρι το 1963 , θα σταθεροποιήσει το καθεστώς και θα διατηρήσει όλα τα γνωρίσματα του εμφυλιοπολεμικού κλίματος. Όταν το 1963 η Δημοκρατική Παράταξη με την Ε.Κ. του Γ. Παπανδρέου θα πάρει την εξουσία οι δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στην πτώση του Πλαστήρα θα οδηγήσουν τη χώρα στην περιπέτεια της 7ετίας . Μετά την μεταπολίτευση ο Κ. Καραμανλής θα νομιμοποιήσει το ΚΚΕ και θα κάνει ένα βήμα για το ξεπέρασμα του διχασμού .

Το αποφασιστικό βήμα όμως θα κάνει ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν ως Πρωθυπουργός της πρώτης Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει στις 17 Αυγούστου 1982 με το νόμο 1285 του 1982 την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης και θα βάλει τέλος στο διαχωρισμό μεταξύ των Ελλήνων σε εθνικόφρονες και προδότες.

Είχαν βέβαια περάσει αρκετά χρόνια από τον εμφύλιο πόλεμο αλλά το εμφυλιοπολεμικό κλίμα ήταν ορατό παντού. Συνάμα πολλοί Έλληνες βρίσκονταν στις χώρες του Σοβιετικού συνασπισμού αδυνατώντας να γυρίσουν στην πατρίδα τους.

Η νέα αντίληψη που καθιέρωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου σε μικρό χρονικό διάστημα άρχισε να αποδίδει και να επέρχεται η εθνική συμφιλίωση που τόσο ποθούσαμε. Έτσι ο πρώην αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού Μάρκος Βαφειάδης επέστρεψε στην Ελλάδα στις 25 Μαρτίου του 1983 και λίγο αργότερα συναντήθηκε με τον παλιό του αντίπαλο στον Εμφύλιο, τον στρατηγό Θρασύβουλο Τσακαλώτο, με τον οποίο αγκαλιάστηκαν και τόνισαν την ανάγκη για εθνική συμφιλίωση. Η πληγή του εμφυλίου άρχισε να κλείνει και τώρα στις περισσότερες ελληνικές πόλεις, οδοί και πλατείες φέρουν τιμητικά το όνομα της Εθνικής Αντίστασης όπως επίσης πολλά μνημεία έχουν ανεγερθεί στη μνήμη των αντιστασιακών αγωνιστών.

Ενώ λοιπόν το δεύτερο επεισόδιο του εθνικού διχασμού ευτυχώς φάνηκε να «ρίχνει» τίτλους τέλους, λίγα χρόνια πριν, άρχισε ένα νέο επεισόδιο.

Πολιτικό κόμμα που αυτοπροσδιορίζεται ως «Αριστερα» στην προσπάθεια εκμετάλλευσης της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης για την κατάληψη της πολυπόθητης εξουσίας εισήγαγε στην πολιτική αντιπαράθεση ένα πρωτοφανές διχαστικό λεξιλόγιο με προφανή στόχο τον ουσιαστικό διχασμό του ελληνικού λαού ώστε να χρησιμοποιηθεί αυτός ως όχημα για τον τελικό στόχο .

Έτσι αυτοί που κυβέρνησαν την Ελλάδα από τη μεταπολίτευση και μετά (ξεχνώντας την περίοδο 1989-90) χαρακτηρίζονται συλλήβδην ως δοσίλογοι, γερμανοτσολιάδες, διαπλεκόμενοι, κλέφτες, ανάλγητοι, προδότες.

Φοβερά επεισόδια, καταστροφές, εμπρησμοί, ματαιώσεις παρελάσεων, διαπόμπευσεις πολιτικών αντιπάλων, ξυλοδαρμοί πολιτικών, πλατείες αγανακτισμένων, ακολούθησαν αυτή τη νέα διχαστική λογική.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χαρακτηρίστηκε προδότης, Βουλευτές προπηλακίστηκαν, υπέστησαν «προοδευτικό» γιαούρτωμα και σε ένα ρεσιτάλ έμπνευσης και πρωτοτυπίας «αγανακτισμένοι» πολίτες αποσπούσαν το φαγητό από Βουλευτές (κυρίως του ΠΑΣΟΚ) .

Όταν βέβαια οι «αγανακτισμένοι» αυτοί έγιναν η Κυβερνώσα Αριστερά ως δια μαγείας άλλαξαν όλα. Τα μνημόνια φυσικά δεν σκίστηκαν , η κ. Μέρκελ δεν έμαθε «Πεντοζάλη», οι πλατείες άδειασαν, οι οπαδοί του «δεν πληρώνω» πληρώνουν κανονικά ή τους έρχεται ταχυδρομικά το πρόστιμο , οι παρελάσεις γίνονται κανονικά (αρχικά χωρίς διαχωριστικά κάγκελα και αργότερα με διαχωριστικά και ΜΑΤ) και όποιος τολμήσει να εγκαλέσει έντονα κάποιον βουλευτή ή πολιτικό παράγοντα της κυβερνώσας παράταξης , οδηγείται στον Εισαγγελέα για «εξηγήσεις.

Όταν δε σε μια «αλήστου μνήμης» πολιτική πρωτοβουλία επίλυσης του ονοματολογικού προβλήματος με την (πρώην πλέον) FYROM o ελληνικός λαός αντέδρασε σύσσωμος, όλοι αυτοί που τοποθετούνταν κατά της κακής αυτής συμφωνίας χαρακτηρίζονταν συλλήβδην ως φασίστες, ακροδεξιοί, ταραξίες, πολεμοκάπηλοι, ρατσιστές, ανιστόρητοι, αμόρφωτα εθνίκια και άλλα ευτράπελα.

Θα μπορούσε να γελά κανείς με όλα αυτά, αν δεν καραδοκεί ο κίνδυνος όλα τούτα να ανοίξουν ένα νέο επεισόδιο του «εθνικού διχασμού» , ακόμη πιο επικίνδυνο από τα προηγούμενα επεισόδια.

Σήμερα έχουμε ευτελισμό της πολιτικής ζωής με μεταγραφές βουλευτών, «υποσχετικές» Βουλευτών, μετακινήσεις με αντάλλαγμα υπουργικές θέσεις ή θέση στην Ευρωβουλή ,ή στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας και όλα αυτά «ερήμην» του ελληνικού λαού.