Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
Μια χαμένη ευκαιρία για το Κυπριακό ή μια πρώτη αποτυχημένη απόπειρα διχοτόμησης της Κύπρου;
Είδαμε σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο «ΚΥΠΡΟΣ 1956» πως η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία Ελλάδας και Κύπρου δεν κατανόησε , ή δεν εκτίμησε σωστά τις εξελίξεις στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή σχετικά με την τροπή που έπρεπε να πάρει το Κυπριακό πρόβλημα.
Έτσι παρ ‘ όλες τις ηρωικές προσπάθειες του κυπριακού λαού ,των αγωνιστών της ΕΟΚΑ αλλά και όλου του Ελληνισμού η τροπή των πραγμάτων δε ήταν και τόσο θετική για τον Ελληνισμό της Κύπρου ,καθώς αφενός η παραπαίουσα Βρετανική αυτοκρατορία διατηρούσε διά των βάσεων που απέσπασε τον ηγεμονικό της ρόλο στο νησί και αφετέρου οι επανακάμψαντες μετά το 1878 Τούρκοι διεκδικούσαν το ρόλο του προστάτη των Τουρκοκυπρίων.
Στις 15 Ιανουαρίου 1950, η Εθναρχούσα Εκκλησία Κύπρου πραγματοποίησε Δημοψήφισμα, στο οποίο ο Ελληνικός Κυπριακός λαός ψήφισε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, σε ποσοστό 95,7%. Οι Άγγλοι, όμως, τήρησαν και πάλι αρνητική στάση καθώς όπως ισχυρίζονταν η Κύπρος ήταν περιοχή με τεράστια στρατηγική αξία γι’ αυτούς και γι’ αυτό ουδέποτε θα τύχει αυτοδιάθεσης.
Η Ελλάδα, με αίτησή της στον Ο.Η.Ε., το 1954, ζήτησε, από τον Οργανισμό, την «Εφαρμογήν, της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιάθεσης των λαών, στην περίπτωσιν του λαού της Κύπρου».
Στις 17 Δεκεμβρίου 1954, η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. απέρριψε την αίτηση της Ελλάδας. Έτσι, την 1η Απριλίου 1955 ξεκίνησε τη δράση της η Ε.Ο.Κ.Α
Ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. ξεκίνησε στις 0.30″ το πρωί της 1ης Απριλίου 1955, ξημερώματα Παρασκευής. Η Κύπρος μετατράπηκε ξαφνικά σε ένα κοχλάζον ηφαίστειο .Ολόκληρο το νησί έγινε μια απέραντη γαλανόλευκη σημαία για να πραγματοποιήσει το εθνικό όνειρο.
Την αφετηρία της ιστορίας της δόξας, οριοθέτησε με τη θυσία του ο πρώτος νεκρός. Ο Μόδεστος Παντελή. Ο ήρωας πέθανε από ηλεκτροπληξία ενώ επιχειρούσε να καταστρέψει τα ηλεκτροφόρα Καλώδια.
Ο αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. Γ. Γρίβας Διγενής έλεγε στην προκήρυξή του.
ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ
1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1955
ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ
Με την βοήθειαν τού Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου τού Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν τού Αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μάς κατέλιπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην: “‘Η τάν ή επί τάς”.
Αδελφοί Κύπριοι,
Από τα βάθη των αιώνων μάς ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορίαν διά να διατηρήσουν τήν ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι τού Λεωνίδα και οι νεώτεροι τού Αλβανικού έπους. Μάς ατενίζουν οι αγωνισταί τού 1821, οι οποίοι και μάς εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μάς ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μάς παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν. ‘Ας απαντήσωμεν με έργα, ότι θά γίνωμεν “πολλώ κάρρονες” τούτων.
Είναι καιρός να δείξωμεν εις τον κόσμον, ότι εάν η διεθνής διπλωματία είναι άδικος και εν πολλοίς άνανδρος, η Κυπριακή ψυχή είναι γενναία. Εάν οι δυνάσται μας δεν θέλουν να αποδώσουν την λευτεριά μας, μπορούμε να την διεκδικήσωμεν με τα ίδια μας τα χέρια και με το αίμα μας. Ας δείξωμεν εις τον κόσμον ακόμη μιά φορά ότι και τού σημερινού Έλληνος “ο τράχηλος ζυγόν δέν υπομένει”. Ο αγών θα είναι σκληρός. Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν τήν ψυχήν, έχομεν και το δίκαιον με το μέρος μας. Γι’ αυτό και θα νικήσωμεν.
Διεθνείς διπλωμάται, ατενίσατε το έργον σας. Είναι αίσχος εν εικοστώ αιώνι, οι λαοί να χύνουν το αίμα των διά να αποκτήσουν την λευτεριά των, το θείον αυτό δώρον, για το οποίον και εμείς επολεμήσαμεν παρά τό πλευρόν των λαών σας, και για το οποίον σείς τουλάχιστον διατείνεσθε ότι επολεμήσατε εναντίον τού ναζισμού και τού φασισμού.
Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ουσιαστικά έληξε με την υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου και την ανεξαρτησία της Κύπρου. Τα θύματα του αγώνα ήταν πολλά.
Συνολικά, από τους Άγγλους σκοτώθηκαν οι :
Γρηγόριος Αυξεντίου – Μάρκος Δράκος – Πέτρος Γιαλλούρος -Ανδρέας Κάρυος – Γεώργιος Κάρυος – Στυλιανός Λένας – Κυριάκος Μάτσης – Χαράλαμπος Μούσκος – Ηλίας Παπακυριακού – Φώτιος Πίττας – Χρήστος Σαμάρας.
Κύπριοι απαγχονισθέντες από τους Άγγλους:
Μιχαήλ Καραολής, ετών 23, 10-5-56.
Ανδρέας Δημητρίου, ετών 22, 10-5-56.
Ανδρέας Ζάχος, ετών 24, 9-8-56.
Ιάκωβος Πατάτσος, ετών 22, 9-8-56.
Χαρίλαος Μιχαήλ, ετών 22, 9-8-56.
Μιχαήλ Κουτσόφτας, ετών 22, 21-9-56.
Στέλιος Μαυρομάτης, ετών 20, 21-9-56.
Ανδρέας Παναγίδης, ετών 22, 21-9-56.
Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ετών 19, 13-3-57.
ΟΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΖΥΡΙΧΗΣ- ΛΟΝΔΙΝΟΥ
Η συμφωνία της Ζυρίχης υπογράφηκε στις 11 Φεβρουαρίου 1959 από τους τότε πρωθυπουργούς της Ελλάδας Κ. Καραμανλή και της Τουρκίας Μεντερές. Η συνθήκη επικυρώθηκε μια βδομάδα αργότερα, στις 19 Φεβρουαρίου 1959 στο Λονδίνο, όπου και υπογράφηκε η Συμφωνία του Λονδίνου από τους πρωθυπουργούς και υπουργούς εξωτερικών Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, τον εκπρόσωπο της ελληνοκυπριακής κοινότητας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον εκπρόσωπο της τουρκοκυπριακής κοινότητας Φαζίλ Κιουτσούκ.
Έτσι τερματίστηκε η βρετανική κυριαρχία και ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία. Η ανακήρυξή της έγινε στις 16 Αυγούστου του 1960 αλλά η νεοσύστατη Δημοκρατία καλούνταν να λειτουργήσει με ένα Σύνταγμα παραμορφωτικό , ένα Σύνταγμα ανεφάρμοστο καθώς παραμόρφωνε πλήρως την αρχή της πλειοψηφίας και καθιστούσε την Τουρκική μειονότητα του 18% όχι απλά συγκυρίαρχη του νέου κράτους αλλά της έδινε το δικαίωμα να διαμορφώνει ή να μπλοκάρει (κυρίως αυτό) τις πολιτικές ή τις αποφάσεις της νεοσύστατης Δημοκρατίας.
- Ανάμεσα στα άλλα προέβλεπε : Το Σύνταγμα αυτό έδινε δικαίωμα βέτο στον Τούρκο αντιπρόεδρο, τον οποίο εξίσωνε με τον Ελληνα πρόεδρο. Στους δέκα υπουργούς, οι τρεις έπρεπε να ήταν Τούρκοι. Στη Βουλή οι Τούρκοι βουλευτές κατείχαν τις 15 από τις 50 έδρες. Εκλέγονταν με ξεχωριστή εκλογική διαδικασία και προβλέπονταν ξεχωριστές πλειοψηφίες για την ψήφιση φορολογικών νομοσχεδίων, την τροποποίηση του εκλογικού νόμου και την ψήφιση νομοσχεδίων για τους ξεχωριστούς δήμους. Η συμμετοχή των Τούρκων στη δημόσια υπηρεσία ήταν 30% και στο στρατό 40%.
“ Η Εκτελεστική Εξουσία θα ασκήται υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Προς τούτο ούτοι θα διαθέτουν Υπουργικόν Συμβούλιον αποτελούμενον εξ 7 Ελλήνων και 3 Τούρκων Υπουργών. Οι Υπουργοί θα υποδεικνύωνται αντιστοίχως υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου, οίτινες θα τους διορίζουν δια πράξεως υπογραφομένης από κοινού. - Αι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου θα λαμβάνωνται κατ’ απόλυτον πλειοψηφίαν.
- Αι ούτω λαμβανόμεναι αποφάσεις θα πρέπει να δημοσιεύωνται πάραυτα υπό του Πρόεδρου και του Αντιπροέδρου δια καταχωρήσεως εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
- Εν τούτοις, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν δικαίωμα οριστικής αρνησικυρίας και δικαίωμα παραπομπής επί των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, υπό τους αυτούς όρους τους ισχύοντας δια τους νόμους και τας αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων.
- Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν κεχωρισμένως και από κοινού το δικαίωμα της οριστικής αρνησικυρίας επί παντός νόμου ή αποφάσεως αναφερομένης εις τας εξωτερικάς υποθέσεις, πλην της συμμετοχής της Δημοκρατίας της Κύπρου εις Διεθνείς Οργανισμούς και Σύμφωνα Συμμαχίας, εις τα οποία συμμετέχουν τόσον η Ελλάς όσον και η Τουρκία, ως και επί της αμύνης και της ασφαλείας ως αύται καθορίζονται εις το παράρτημα 1.
- Οι Αρχηγοί και Υπαρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων, των Δυνάμεων Χωροφυλακής και της Αστυνομίας θα διορίζωνται κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
- Ο εις των Αρχηγών αυτών θα είναι Τούρκος και εκεί όπου ο Αρχηγός θα ανήκη εις την μίαν εκ των κοινοτήτων, ο Υπαρχηγός δέον να ανήκη εις την ετέραν.
- Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία δεν θα δύναται να καθιερωθή ειμή κατόπιν συμφωνίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
- Η Κύπρος θα έχη στρατόν 2.000 ανδρών εξ ων τα 60% θα είναι Έλληνες και τα 40% Τούρκοι”.
Είναι «ηλίου φαεινότερον» πως το κράτος αυτό ήταν αδύνατο να λειτουργήσει.
Η διαλυτική λειτουργία των Τούρκων και τα στρατηγικά συμφέροντα των Βρετανών δεν θα επέτρεπαν την απρόσκοπτη και ανεξάρτητη λειτουργία της Κύπρου.
Στην Ελλάδα παρά τις θριαμβολογίες της Κυβέρνησης Καραμανλή, στις 25.2.1959, στη Βουλή των Ελλήνων ο Ηλίας Τσιριμώκος δηλαδή λίγες μόνο μέρες μετά την υπογραφή των συμφωνιών έλεγε : “…Αυτό το κράτος (= η υπό δημιουργία Κυπριακή Δημοκρατία) είναι μία πυριτιδαποθήκη και δια την Ελλάδα και δια την Τουρκία και δια την Μέσην Ανατολήν… Δεν εκλείσαμεν αλλά εδημιουργήσαμεν ένα κυπριακόν ζήτημα, του οποίου τας συνεπείας θα ίδωμεν εις το μέλλον, ίσως πολύ συντομώτερον από ότι φοβούμεθα… “
Σίγουρα ήταν Ιδιαίτερα προφητικός ο Ηλίας Τσιριμώκος καθώς οι «παίκτες» αυτής της ιδιότυπης παρτίδας (στην πλάτη βέβαια του Κυπριακού αλλά και του Ελληνικού λαού) ήταν ιδιαίτερα ικανοί, σατανικοί αλλά και αδίστακτοι.
Ας δούμε γιατί.
Αφήστε μια απάντηση